Malatya Büyükşehir Belediyesi ve İnönü Üniversitesi işbirliğinde uluslararası katılımlı düzenlenen ?Geçmişten Günümüze Malatyalı İlim ve Fikir İnsanları? Sempozyumu´nda Somuncu Baba ve Hulusi Efendi Hazretleri de anlatıldı.
Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Dairesi ile İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi´nin organize ettiği sempozyuma, Malatya Büyükşehir Belediye Başkan Vekili Şefik Şengün, İnönü Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ahmet Kızılay, Malatya Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreteri Ercan Turan, İl Müftüsü Ümit Çimen, Bulgaristan Müslümanları Yüksek İslam Şurası Başkanı Vedat Ahmet, Cem Vakfı Malatya Şube Başkanı Eşref Doğan, vatandaşlar ve öğrenciler katıldı.
İlim, kültür ve sanat bir şehrin kimliğidir
İnönü Üniversitesi Turgut Özal Kongre ve Kültür Merkezi´nde başlayan sempozyumda İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dekanı Fikret Karaman yaptığı açılış konuşmasında ilim, kültür, fikir ve sanatın bir şehrin kimliği olduğunu söyledi.
Karaman, "Malatya hem antik çağlarda, hem Selçuklu, hem Osmanlı, hem de Cumhuriyet döneminde bulunduğu konum itibari ile ilim insanı, fikir insanı, sanat insanının yetiştiği bir merkezdir. Osmanlı döneminde yetişen ilim insanları ile ilgili 5 ciltlik bir eser var. Bu eserlere baktığımızda 85 kadar ilim insanı Malatya ve çevresinden çıkmıştır. Sempozyum süresince dinleyebileceğimiz 85 tebliğ olacaktır. Bu tebliğde Malatyalı 62 bilim insanı gündeme gelecek. Sempozyumda bu bilim insanları hakkında bilgi sahibi olacağımız muhakkaktır. Bu programın hazırlanmasında emeği geçen Malatya Büyükşehir Belediyesine ve İnönü Üniversitesi Rektörlüğüne, Rektör Yardımcılarımıza ve çalışanlarına teşekkür ediyorum" dedi.
Sempozyumun ikinci gününde, insanların yaşamlarını örnek aldığı Şeyh Hamid-i Veli (Somuncu Baba) ve Es-Seyyid Osman Hulusi Efendi Hazretleri´nin, hayatları, eserleri ve yaşantısı profesörler tarafından ele alındı.
Malatyalı ilim ve fikir insanlarının anlatıldığı sempozyumda, Somuncu Baba Hazretleri´ni anlatan Marmara Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Yard. Doç. Dr. Mehmet Taşdemir, tarih içerisinde milletlerin kültürlerinin ve medeniyetlerinin temel taşlarını meydana getiren, gelecek çağlara etki eden büyük insanlar olduğunu kaydetti.
Mehmet Taştemir; ?Bu etki ki, üzerinden yüzyıllar geçmesine rağmen özelliğinden hiçbir şey kaybetmez aynı sıcaklığını ve ağırlığını muhafaza eder. Yıllarca halkın belleğinde, gönlünde ve ruhunda yaşayarak o etki sahası genişleyerek devam eder. İnsan hayatının sırrını çok iyi bilen bu büyüklere, bütün insanlığın ihtiyacı vardır. Tarihimiz bu büyük insanlarla doludur. İşte bu büyüklerden birisi de Somuncu Baba ismiyle bilinen Şeyh Hamid-i Veli (k.s)´dir. Bu büyük insan kısa sürede Anadolu´nun her köşesini tanımış ve değerini hissederek ona sahip çıkmıştır. Kendisi için eski kaynaklarda ?Aktab-ı zaman, anların mürşidi, Sahb-i Rahman? tabirleri kullanılmıştır. Somuncu Baba Hazretleri nerede sırrı anlaşılmaya başlasa oradan uzaklaşmış sonunda oğlu Halil Taybi (k.s) ile Darende´ye gelmiştir. Darende´ye yerleşen Şey Hamid-i Veli (k.s) burayı şenlendirmiş, 1412(h.815) yılında ahirete irtihal etmiştir. Halen bu beldenin her noktasında onun izlerini görmek mümkündür. Burada halvethanesi ve camisi bulunmaktadır. Halen burada yaşayan torunları etkisini o günkü gibi devam ettirmektedirler. Biz bu araştırmamızda Somuncu Baba Hazretlerini incelerken Somuncu Baba´nın ailesi, şeceresi, tahsili ve tarikta intisabı, Anadolu´ya mürşid olarak dönmesi ve etkileri, menkıbevi hayatı, eserleri, yetiştirdiği talebeleri Darende´deki evlatları ve hizmetlerini anlatmaya çalışacağız. Manevi etki, yüzyıllarca halkın belleğinde, gönlünde ve ruhunda yaşayarak ve zamanla devam edip gitmektedir. İnsanın ve insan hayatının bütün gizemliliğini fevkalade iyi bilen bu gönül erlerine bütün insanlığın ihtiyacı vardır. İşte, bu zatlardan biri ve şüphesiz Anadolu´nun manevî mimarlarından olan ve ?Somuncu Baba? olarak bilinen Şeyh Hamid-i Veli (k.s)´dir? dedi.
İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi de Kelam Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Hulusi Arslan da, Somuncu Baba Hazretleri´nin ahfadından olan Es-Seyyid Osman Hulûsi Efendi´nin, 21. yüzyıla damga vurmuş, örnek hayatı ve ölümsüz eserleriyle ?Gönüller Sultan´ olduğunu söyledi.
?Malatya´nın Darende ilçesinde yaşamış olan Osman Hulusi Ateş yaptığı hizmetler ve bıraktığı eserler ile nesillere örnek gösterilebilecek mümtaz şahsiyetlerden biridir. Soyu 12. Kuşaktan Somuncu Baba ismiyle maruf Şeyh Hamidüddîn Velî (ö. 815/1412)´ye, 36. Kuşaktan Hz. Peygamber (SAV)´e dayanmaktadır. İlçede Cami, Kütüphane, İmam-Hatip Lisesi, Kur´an Kursu, Lise, Endüstri Meslek Lisesi ve İlâhiyat Fakültesinin açılmasına öncülük etmiştir. Aynı zamanda Nakşibendî-Hâlidî şeyhi olan Osman Hulusi Efendi, hayatının büyük bir bölümünü din hizmetleriyle geçirmiş bir kimsedir. Osman Hulusi Efendi´nin din anlayışı, öncelikle İslam´ın ana kaynakları olan Kur´an ve Sünnetten beslenmektedir. O, yazdığı Dîvan ve Hutbelerde Kur´an âyetlerine ve Hz. Muhammed´in (s.a.v.) hadislerine bazen doğrudan bazen dolaylı olarak atıflarda bulunmuştur. Yine bu kaynaklarda, Allah´ın (c.c.) güzel isimlerine, peygamberlere, namaz, oruç, hac ve zekât gibi şerî ibadetlere yer vermiştir. O şer-i şerife dayanmadan din hakkında konuşmayı doğru bulmamıştır. Bunların yanında eserlerindeki önemli vurgulardan biri de ahlaktır. Hayatı müddetince, insanlara yardım etmeyi, misafirlere ikramda bulunmayı, hastaları ve düşkünleri ziyaret etmeyi önemseyen Osman Hulûsi Efendi, ahlaki erdemleri eserlerinde de dile getirmiştir. Bütün bunların ötesinde Osman Hulûsi Efendi´nin din anlayışına rengini veren ana unsur, tasavvufi bakış açısıdır. O, çoğu zaman Allah´ı (c.c.), Hz. Peygamberi (s.a.v.), şeyhlerini ve bazen yoldaki yoldaşlarını ?yâr? olarak niteler. Dolayısıyla onun din anlayışını, Kur´an, sünnet, ahlak, aşk, marifet ve hizmet olarak özetlemek mümkündür.? dedi.
Ayrıca sempozyumda, geçmişte yaşamış Ebul Ferec, Arapgirli Muhittin Mekki, Efendizade Abdurrahim Fahimi, Osman Ergin, Bahattin Bilhan, Sadettin Konevi gibi tarihi kişiliklerden günümüze kadar çok sayıda Malatyalı düşünce, bilim ve siyaset insanı ile ilgili detaylı sunumlar yapıldı.
