Somuncu Baba ve Hulûsi
Efendi Hazretleri?nin tarihî, manevî, edebî, sosyal ve kültürel şahsiyetlerinin
günümüz insanları tarafından daha yakından tanınması amacıyla Darende?de çok
güzel organize edilen ?Anma merasimi?ne binlerce gönül dostu iştirak
etmektedir. Kültür Etkinlikleri ayrı bir manevî atmosfer içerisinde tarihî
misyonuna uygun olarak yapılmaktadır.
Somuncu
Baba Külliyesi
Osmanlı
hükümdarlarından Yıldırım Bayezid Han dönemi ve 14. yy eseri olan cami kare
planlı bir yapı olup, trompların teşkil ettiği yedigen bir kasnak kubbeyi
taşır. Birer tane Doğu ile Batı?ya, iki de kıbleye açılan tavan pencerelerine
ek olarak kubbe kasnağından yedi yüzeyde, şevli pencereler bulunmaktadır. Kubbe
üzeri yedigen piramit çatı ile örtülüdür. 7 rakamının sırrı; Fatiha Suresi?nin
7 ayetten oluşması, Somuncu Baba Hazretleri?nin Bursa Ulu Camii de okuduğu
hutbede Fatiha Suresi?ni işarî/manevî olarak yedi ayrı yorumla açıklaması, aynı
zamanda göğün ve yerin yedi kat olması, haftanın yedi güne bölünmesi, dünyanın
yedi günde yaratılması bu temele dayanır. Somuncu Baba Hazretleri ve oğlu Halil
Taybi Hazretleri?nin kabirleri bu kubbenin altındadır. Somuncu Baba Hazretleri bu müstesna yerde ve yüksek
kayalıklardaki çilehanesinde yaşamıştır. Halen Darende?nin Zaviye Mahallesi?nde
(Hıdırlık Mahallesi) kendi isimleriyle anılan Şeyh Hamid-i Velî Camii?nde
muntazam bir türbe içinde oğlu Halil Taybi (k.s) ile beraber medfun
bulunmaktadır. Bu cami ve türbe tüm insanların ziyaretlerine açıktır. Külliye?nin
mükemmel bir şekilde restorasyonunu, yeni caminin inşasını çevre düzenlemesini
kendisinin 13. kuşaktan torunu olan Hamid Hamideddin Ateş Efendi yaptırmıştır. Külliye?nin
önünden hem Tohma Irmağı hem de ?Balıklı Kuyular?ın suyu akar. Burası çok serin
ve güzeldir. İlk cemaat mahalline kayalıklardan akan sular için yol yapılmış ve
çok güzel zarif bir şekilde dizayn edilmiştir.
Müteakip asırlarda Doğu ve Kıble tarafa ilave
edilen kemerli sahnlar, ahşap düz örtü ile son cemaat mahalli ise kıbleye
meyyal çatı ile kapatılmıştır. Asıl mekâna girişte, kapı kemeri altında bulunan
tamir kitabesinden camiin H. 1005 Muharrem ayı, Miladi 1596 Nisan-Mayıs ayında
yapıldığı anlaşılmaktadır. Türbe arkasında çıkan memba kaya suyu, cami
içerisinde bulunan kayadan oyma kanalla kapı girişinin sağında doğal şadırvan
lülelerine aktarılmıştır. Abdest almak üzere hazırlanmış mekân, estetik
açıdan dikkat çekicidir. Minberdeki Lihye-i Saâdet/Sakal-ı Şerif,
Mehmet İzzet Paşa tarafından İstanbul`dan Darende`ye hediye edilen iki Sakal-ı
Şerif`ten birisidir. Somuncu Baba Camii?nde tarih boyunca özenle saklanan ve
nesilden nesle aktarılan bu kutsal emanet, dinî bayramlar ve mübarek gecelerde
ziyarete açılmakta ve bu manevî atmosferden tüm ziyaretçiler istifade
etmektedirler.
Ziyaretçiler tarihî
dokuya uygunluk, sanat, estetik ve teknik açıdan eserin mükemmelliği karşısında
çok etkilenmektedirler ve takdir ifadelerini söz ve hareketleriyle
göstermektedirler. Somuncu Baba, Halil Taybi, Hulûsi Efendi Hazretleri ve
ahfadın kabr-i şerifleri ziyaret edilirken ayrı bir manevî hal yaşanmakta, büyüklerin
ruhaniyetinin tesiri açıkça görülmektedir.
Gelen
Misafirlerimiz Darende?nin tarihî ve doğal güzelliklerine hayran
kalmaktadırlar. Yeni yapılan alanlar ise tarihî dokuya uygun olarak, ayrı bir
hassasiyetle inşa edilmişlerdir. Bunların en güzel örneği Hamidiye Çarşısı?dır.
Tıpkı Somuncu Baba Külliye gibi Selçuklu-Osmanlı tarzında sanat ve estetik anlayışı
çerçevesinde inşa edilmiştir. Ön ve sağ tarafı kemerli dükkânlardan müteşekkil
çarşının orta bölümünde yine tarihî dokuya uygun şadırvan yapılmıştır. İç
kısımda bulunan abdesthaneler, mükemmel bir güzellik ve zarafetle inşa
edilmiştir. Gelen misafirler bu alanları gezerken ?harika, mükemmel? diyerek
hayranlıklarını ifade etmektedirler. Kültür Etkinlikleri programı kapsamında Tarihî
Hüseyin Paşa Bedesteni?nde Hayır Çarşısı`nın açılışı gerçekleştirilmektedir.
Yurt genelindeki Es-Seyyid Osman Hulûsi Efendi Vakfı?nın temsilcilikleri
tarafından getirilen, nadide sanat eserleri, kültürel motifler, yöresel ürünler, eşyalar, kıyafetler ve çok
sayıda değişik ürünler insanların istifadesine sunulmaktadır. Panayır
tadında gerçekleşen bu program ise misafirlere ayrı bir tat vermekte, unutulmaz
hatıralar yaşatmaktadır.
Misafirler, kendilerini
mutluluk diyarında, gülistanın gülleri arasında görmektedirler. Bu mutluluğu
sözle ifade edebilmemiz mümkün değildir. Darende halkı ve ziyarete gelen tüm
insanlar ise Somuncu Baba Hazretleri ve Es-Seyyid Osman Hulûsi Efendi
Hazretleri?nin hatırasına sahip çıkmanın önemini kavramış, onun neseb-i
âliyesiyle birlikte yaşamanın hazzını, neşesini içlerinde duymuşlar, memnun ve
mesrur olmuşlardır. Tüm misafirlerimize, gönül dostlarımıza teşekkür
ederek, muhabbetimizin sonsuza kadar sürmesini temenni ederiz. Kültür
Etkinliklerimiz 18 Temmuz 2015 Cumartesi günü olacaktır. Tüm gönül dostlarını,
sevenleri davet ediyoruz. Gönülden sevgi ve muhabbetlerimizle?
