M. Nazmi Değirmenci


Miniaturk, Minyatür Türkiye Parkı


Miniaturk yıllar önce girdi kelime haznemize, İstanbul’la anılır oldu, Anadolu kültürünün sergilendiği İstanbul’da mutlaka görülmesi gereken yerlerden biri. Ayasofya, Selimiye, Rumelihisarı, Galata Kulesi, Safranbolu Evleri, Sümela Manastırı, Kubbet-üs Sahra, Nemrut Dağı kalıntıları, bugün yerlerinde olmayan Artemis Tapınağı, Halikarnas Mozolesi, Ecyad Kalesi gibi eserlerin de canlandırıldığı, birçok kültür ve medeniyet izlerinin bir araya geldiği, dünyanın en geniş maket kenti. 120 mimarî eserin yer aldığı Türkiye’nin ilk ve tek minyatür parkı Miniaturk. Es Seyyid Osman Hulûsi Efendi Vakfı’nın sponsorluğunda yapılan Somuncu Baba Külliyesi minyatürünün Miniaturk’te sergilenmesi bu sanat ve kültür mekânını daha da zenginleştirdi.                          

26 Mayıs’ta İstanbul’da bayram misali bir kavuşma yaşandı. Bir muhabbet, bir güzel buluşma. Şeyh Hamid-i Veli (Somuncu Baba) ve Bursa Ulu Cami, Miniaturk’te tekrar yan yana durdular, bütünleştiler. Bu kavuşmada, bu buluşmada bir hikmet vardı. Miniaturk`te yer alacak eserler Prof. Dr. İlber Ortaylı ve Doç Dr. Haluk Dursun’un danışmanlığında bir kurul tarafından seçiliyor, yerleri belirleniyordu. Maketler titiz bir çalışmayla itinayla yapılmaktaydı. Gerçeklerinden sadece boyutsal olarak ayırt edilebiliyordu. İstanbul Miniaturk, 2003 tarihinde ziyarete açıldı. İlk aşamada 110 maketten sadece 50 tanesi sergilene bildi. Bursa Ulu Cami maketi Miniaturk’ün girişinde ön bölümde sergilenmekteydi. Yanında yamacında Miniaturk’ün en güzel sergi bölümlerinden biri ne hikmettir bilinmez boş bırakılmıştı. Darende Somuncu Baba Külliyesinin maketi için Hulûsi Efendi Vakfı yetkililerinin yer talebine kadar 8 yıldır Ulu Caminin yanındaki bu güzel boş mekânı kimse talep etmemiş, edememiş, akıllara gönüllere gelmemiş, gözler görmemişti. Bura asıl sahibini bekliyordu ve 26 Mayıs günü beklenen dost yerine kondu, bir bütün tamamlandı.                                     

Türkiye’nin neresinde olursanız olun, yolunuz İstanbul’a düşerse önce Miniaturk’e uğramalısınız. Anadolu kültürünün parlayan meşaleleri arasında Somuncu Baba külliyesini bir de orda görmelisiniz Miniaturkte “Minyatür Türkiye Parkı”nda.

 “Somuncu Baba olarak tanınan Şeyh Hamid-i Veli Hazretleri Hacı Bayram-ı Veli’nin de hocasıdır. Bursa’da kaldığı dönemde fırında somun pişirip halka ücretsiz dağıttığı için “Somuncu Baba” olarak anılmaktadır. Darende’ye sonradan yerleşmiştir. 1412 yılında Darende’de vefat etmiştir. Kabri buradadır. Türbe kısmı caminin içinde kalmıştır. Türbede Şeyh Hamid-i Veli ve oğlu Halil Taybi yatmaktadır. Külliye, geniş bir avlunun ortasındadır. Cami kısmı kareye yakın dikdörtgen planlı olup üzeri yedigen kasnaklı bir kubbe ile örtülmüştür. Cami, 1990–2000 yılları arasında Es-Seyyid Osman Hulûsi Efendi Vakfı tarafından aslına uygun bir şekilde restore edilmiştir.” metinli elektronik, sesli bilgilendirme sunumunu, Miniaturk’te dinlemelisiniz. Miniaturk nerede derseniz dünyanın en güzel limanlarından olan altın boynuz olarak bilinin Haliç de, Eyüp Sultan’ın karşısında, Sütlüce’de kurulmuştur.                

İstanbul dünya kültür başkenti, insanları etkileyen birkaç şehirden biri Rasulullah’ın övgüsüne mazhar olmuş bir kutlu şehir. İnsanlık tarihinin mirası İstanbul’da. Bir başka tarihi köşe Panorama 1453 Tarih Müzesi. Topkapı Kültür Parkı’nın bulunduğu yer. Solunuza bakınca Edirnekapı’daki surları, karşıya bakınca Topkapı Surları’nı yani Konstantinopolis’e ilk Türk askerinin girdiği kapıyı ve sağınıza dönünce de Silivrikapı’daki surları görürsünüz. İşte Sultan II. Mehmet’in “Fatih” unvanını alışına şahit olacağımız ve İstanbul’un fethini yaşayacağınız yer Panorama 1453 Tarih Müzesidir. Etkilenmemek mümkün değil. Orada fetih yanınızda gözümüzün önünde yapılıyor gibi. Fethin içinde oluyorsunuz ama bir eksik var panoramada. Fethin manevi fatihi Şeyh Hamid-i Veli’yle alakalı bir şeyler yok görmedik, bulmadık, okumadık. Oysa Hacı Bayram-ı Veli’nin, dolayısıyla Akşemseddin’in hocası Şeyh Hamid-i Veli’dir ve fethin manevi fatihidir. Araştırılmalı, incelenmeli. Miniaturk’te olduğu gibi Panorama 1453 Tarih Müzesinde bir tema Somuncu Baba olmalıdır.

Değinmeden geçemeyeceğim 26-29 Mayıs tarihlerinde yapılan İstanbul Malatya Tanıtım Günlerinde Hulusi Efendi Vakfının standından ziyaret eden herkesin etkilendiğini dostlarım memnuniyetle anlattı.  Emeği geçenlere teşekkürler.